هنوز اینجا همان سیستان و بلوچستان است
وعده‌های هاشمی در نخستین روزهای سکان‌داری سیستان و بلوچستان از «برخورد عزتمندانه با مدیران تغییر یافته در دولت تدبیر و امید» شروع شد، وی که می‌گفت نمی‌گذارد مثل خودش کسی هشت سال در پارکینگ برود و خودش چای برایش بریزد؛ وعده کرده بود که هر مدیری در استان جابجا شود مانند گذشته با او عمل نمی‌‌شود و جایگاهی درخور به او واگذار می‌شود.
این وعده اما در تغییری که در چند دستگاه اجرایی اتفاق افتاده، عملی نشد؛ نخست ریاست جهاد دانشگاهی(عباس صفدری) که اکنون بیش از ۲۵۰ روز از تغییر آن می‌گذرد حتی حالا اتاقی هم در جهاد ندارد که خودش برای خود چای بریزد.
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب روستایی استان نیز که به دستور استاندار از سمتش برکنار شده بود، حالا در یکی از اتاق‌های همان مجموعه معاون مدیرکل جدید است که به لحاظ اداری مرسوم نیست.
وعده‌های معطل مانده استاندار به مردم
مسئله محیط‌زیست و اشتغال که سبب بروز مهاجرت مردم از شهرها و روستاهای مختلف استان و به‌ویژه مناطق شمالی شده بود، در همان ماه‌های نخست مسئولیت، پای استاندار را به رسانه ملی و برنامه “ثریا” باز کرد که وی برنامه‌های سه‌ماهه، شش‌ماهه، یک و چهارساله خود را برای حل این مشکلات به مردم اعلام بکند.
وی در اسفندماه ۹۲ در این برنامه چند وعده کلی داد، نخست پیگیری وضعیت احیای تالاب هامون از طریق کارگروه احیای «دریاچه ارومیه» و استفاده از واردات دام برای «تأمین ۳۰ تا ۵۰ میلیون تن» گوشت موردنیاز کشور به‌منظور ایجاد اشتغال.
هاشمی هم‌چین گفت که صادرات سوخت توسط مرزنشینان را ساماندهی کرده و دست دلالان را از این حق مرزنشینان کوتاه می‌کند. وی در ادامه از انتقال آب به ۴۶ هزار هکتار از مزارع شمال استان خبر داده و گفته که این اراضی را به روش قطره‌ای یا بارانی آبیاری خواهیم کرد.
استاندار در بخش دیگری از وعده‌های خود در این برنامه، الحاق بخشی از منطقه سیستان به مناطق آزاد تجاری، پرداخت علوفه یارانه‌ای به دامداران و فعال‌سازی بازارچه‌های مرزی را از برنامه‌های دیگر خود اعلام کرد.
وعده‌های هاشمی فقط به این‌ها ختم نمی‌شد بلکه وی در طول یک سال و نیم گذشته همواره وعده‌های جدیدی هم به انتظارات مردم اضافه می‌کرد. واگذاری تأمین سوخت موردنیاز افغانستان به سیستان و بلوچستان، هزینه درآمدهای مرزی استان برای توسعه زیرساخت‌های منطقه، ایجاد اشتغال در استان، حل مشکلات مسکن مهر و تحویل آنها به مردم و… ازجمله این وعده‌ها بود.
اما گام‌های آتشینی که قرار بود قواره‌ای ملی به سیستان و بلوچستان بپوشاند حتی نتوانسته یک بازارچه مرزی را در شمال استان بازگشایی کند. بازارچه مرزی “گمشاد” که از یک سال و نیم گذشته تا حالا تعطیل مانده و بیش از ۲۰۰ کارگر و راننده را بیکار کرده است هنوز منتظر دولت و مرزبانی افغانستان است که تصمیمش را در قبال این بازارچه عوض کند.
برای حل این مشکل و مسائل تالاب هامون قرار شد که استاندار سیستان و بلوچستان در ۱۵ مرداد سال گذشته به ولایت نیمروز افغانستان برود ولی این دیدار از سوی علی‌اوسط هاشمی لغو و به زمان نامعلوم موکول شد.
از وعده‌های معطل‌مانده استاندار در مناطق مرزی استان می‌توان به فروش قانونی سوخت توسط مرزنشینان اشاره کرده که بر اساس قول وی قرار بود این طرح ساماندهی شود ولی بیش از یک سال و نیم است که به صورت کامل تعطیل شده است.
واردات کالا تا سقف دو میلیون تومان برای مرزنشینان ساکنین در فاصله ۳۰ کیلومتر مرز نیز از طرح‌های مرزی شکست خورده در استان است که تاکنون هیچ راهکاری برای استفاده از ظرفیت آن عملیاتی نشده است.
ضرورت بازنگری در طرح انتقال آب به مزارع در سیستان
بزرگترین طرح عمرانی تاریخ شمال سیستان و بلوچستان نیز برخلاف وعده‌های مسئولین به شکل دیگری برنامه‌ریزی‌شده است. این طرح بر اساس قولی که استاندار در دو برنامه تلویزیونی “ثریا” داده است باید در نهایت به سیستم آبیاری تحت فشار مجهز شود ولی مدیرکل جهاد کشاورزی سیستان و بلوچستان گفته که این طرح فقط برای انتقال آب به مزارع اجرا می‌شود و شیوه آبیاری همان شیوه سنتی غرق آبی باقی خواهد ماند.
بر اساس آمارها، اکنون ۴۰ درصد از آب موجود در نهرهای سنتی سیستان در فاصله چاه نیمه تا مزرعه هدر می‌رود که۹۰ درصد از آب رسیده به مزارع نیز بر اثر نوع آبیاری [غرقابی] در خود مزرعه هدر می‌رود، با این شرایط پس از افتتاح طرح انتقال آب با لوله در دو سال آینده، از ۴۰۰ میلیون مترمکعب حق آبه ای که وزارت نیرو برای کشاورزی شمال استان در نظر گرفته تنها ۴۰ میلیون مترمکعب آن به صورت بهینه مصرف شده و ۳۶۰ میلیون مترمکعب آن تبخیر می‌شود.
با این وجود هزینه ۱۵۰۰ میلیارد تومانی دولت برای حداکثر بهره‌وری از منابع آبِ منطقه‌ای که ۱۶ سال گرفتار خشکسالی بوده و خواهد ماند از هم‌اکنون شکست خورده است، استاندار در آخرین نشست خبری خود گفته بود که هر هکتار از اراضی تحت پوشش این طرح برای دو خانواده شغل ایجاد می‌کند یعنی برای ۹۲ هزار نفر اشتغال پایدار ایجاد می‌شود.
طولانی شدن وعده تأمین ۵۰ هزار تن گوشت مورد نیاز کشور
اما استاندار از همان ماه‌های نخست قبول مسئولیتش در سیستان و بلوچستان وعده تأمین ۳۰ تا ۵۰ میلیون تن گوشت مورد نیاز کشور را از طریق استان داد که اشتغال گسترده‌ای ایجاد کند، این وعده به تدریج مقدارش کاهش یافت و در نهایت به تأمین ۵۰ هزار تن گوشت مورد نیاز کشور برای ایجاد ۵ هزار و ۵۰۰ شغل ختم شد.
هاشمی در آخرین نشست خبری خود در جمع خبرنگاران در مورد اینکه چرا تاکنون این وعده عملی نشده، گفته بود: آنهایی که فعلاً بازار گوشت قرمز کشور را بهروش‌های خسارت زا در دست دارند مانع اجرای این مصوبه دولت می‌شوند، یک روز انگ بیماری به این گوشت‌ها می‌زند و یک روز هم بهانه دیگری می‌آورند.
این صبحت وی باعث نشد که گفته‌های تکراری و قدیمی دوباره تکرار نشود، هاشمی دوباره در این جلسه گفت که ۱۰ درصد از واحدهای پرواربندی دام استان فعال است و باید همه واحدهای پرواربندی دام فعال شوند.
این مسئله تکیه کلام چند استاندار قبلی نیز بوده است که باید از ظرفیت مرز در فعال‌سازی واحدهای پرواربندی دام استفاده کرد و احتمالاً استانداران آینده نیز از این ظرفیت بیانی استفاده خواهند کرد.
مسکن مهر چالش جدی سیستان و بلوچستان
اما مسکن مهر که بی‌توجهی مسئولان نسبت به آن زیاد شده، از موضوعات بحث برانگیز این روزهای استان است، قرار بود در بهمن سال گذشته ۲ هزار و ۵۰۰ واحد از این طرح افتتاح شود که هرگز این اتفاق نیفتاد.
شدت مشکلات مسکن مهر در سیستان و بلوچستان به حدی بالا گرفته است که در دو ماه نخست امسال دو تجمع اعتراضی در “مهرشهر” زاهدان برگزار شد که هیچ‌کدام حتی تأثیری در اراده مسئولین برای حل و فصل مشکلات این بخش ایجاد نکرد.
بر اساس وعده‌ای که استاندار داده، قرار است تا پایان امسال تکلیف بیش از ۱۰ هزار واحد مسکن مهر استان برای همیشه معلوم شود ولی تاکنون با گذشت هشت سال از شروع این طرح در سیستان و بلوچستان تنها ۱۳ هزار واحد مسکن به متقاضیان تحویل داده شده است و به نظر می‌رسد این طرح تا چند سال آینده همچنان روی زمین باقی بماند.
تالاب هامون،علوفه یارانه‌ای و منطقه آزاد
تالاب هامون که از دریاچه ارومیه بزرگتر بوده و چند سال زودتر از این دریاچه دچار بحران شده است، هنوز کارگروهی مستقل برای احیا در سطح ملی ندارد و یک کارگروه استانی مسائل آن را پیگیری می‌کند. علاوه بر این مدیریت تالاب به صورت هم زمان توسط مرزبانی، محیط زیست، جهاد کشاورزی، منابع طبیعی و امور آب صورت می‌گیرد که تاکنون هیچ طرحی هم برای مدیریت یکپارچه به تصویب یا اجرایی نشده است.
خشکی تالاب هامون از سال‌های گذشته تاکنون سبب بروز مشکلات اقتصادی و زیست محیطی قابل توجهی در منطقه سیستان شده که بر اساس بروز این مشکلات از یک سال قبل قرار شد بین دامداران این مناطق علوفه یارانه‌ای توزیع شود، ولی این اتفاق نیز نیفتاد.
علاوه بر این نه تنها وعده ایجاد منطقه آزاد تجاری در سیستان به مردم داده شد، بلکه در مردم «میرجاوه» نیز این انتظار ایجاد شد ولی نه طرحی برای منطقه آزاد میرجاوه به تصویب دولت رسید و نه برای سیستان.
همچنین موضوع هزینه کرد درآمدهای مرزی و تأمین سوخت مورد نیاز کشور افغانستان از طریق مردم سیستان و بلوچستان که به گفته استاندار به تائید مراجع ذی‌ربط نیز رسیده بود، تا حالا محقق نشده است.
باوجود وعده‌هایی که تاکنون عملی نشده، عملیات اجرای چندین طرح ملی جدید نیز در استان در شرف اجرا یا اجرا شده است، پتروشیمی چابهار از جمله این طرح‌هاست.
قرار است قطب سوم خودروسازی و بزرگترین کارخانه تولید فولاد کشور نیز در چابهار ایجاد شود، طرح راه‌آهن چابهار- زاهدان نیز که از دولت قبل ۶۸۱ میلیارد تومان اعتبار از محل فروش سهام نیروگاه چابهار و فولاد خوزستان برای آن مصوب شد، عملیات ساخت آن شروع شده و در دو سال اخیر ۱۱۹ میلیارد تومان اعتبار آن از محل فروش سهام یاد شده، پرداخت شده است.
