مرا به خیر تو امید نیست...!

 

شماره 220 هفته نامه توسن

به آمار های زیر توجه کنید:

دانشگاه سیستان و بلوچستان با دارا بودن بیش از بیش از بیست و یک هزار دانشجو و سالانه سه هزار دانشجوی جدید الورود پس از دانشگاه تهران دومین دانشگاه پرجمعیت کشور به حساب می آید(1)به گزارش ریاست دانشگاه سیستان و بلوچستان ،ثبت نام در این دانشگاه در 70 رشته ی کارشناسی ارشد و 26 رشته گرایش در مقطع دکتری انجام میشود. و در حال حاضر ظرفیت اعلام شده ی این دانشگاه بیش از تعداد متقاضیان میباشد.همچنین در پردیس بین الملل شماره 2 این دانشگاه تعداد 2200 دانشجو در مقطع کارشناسی ارشد و 250 دانشجو در مقطع دکترا مشغول به تحصیلند.(2) 

دانشگاه زابل با دارا بودن 8 دانشکده ، یک پژوهشگاه در قالب سه پژوهشکده و یک مرکز تحقیقات و با بیش از ده هزار نفر دانشجو، صد و ده رشته و گرایش تحصیلی،در مقاطع کارشناسی، کارشناسی ارشد،دکتری حرفه ای و دکتری تخصصی،در دوره های روزانه و نوبت دوم،بالغ بر 392 نفر عضو هیئت علمی تمام وقت،مجتمع عظیم 8000 هکتاری آموزشی و پژوهشی،آزمایشاههای مجهز و پیشرفته و نیز مرکز کامپیوتر و سایت اینترنتی منحصر به فرد در بین دانشگاههای کشور،بدون شک یکی ازمراکز مهم آموزش عالی در شرق کشور به حساب می آید(3)

تعداد دانشجویان مراکز و واحد های دانشگاه پیام نور در استان (10 مرکز و واحد) بالغ بر بیست و یک هزار نفر است (4)

به گفته رییس واحد علوم و تحقیقات دانشگاه ازاد اسلامی 3671 دانشجو در 19 رشته کارشناسی ارشد و 2 رشته در مقطع دکترا مشغول به تحصیلند (5)

...

حالا این همه را بگذارید کنار آمار نرخ بیکاری و سطح رفاه و رشد فقر و مهاجرت از استان و آمار ابتلا به  انواع بیماریهای واگیر و غیر واگیر(سل، ایدز،تالاسمی ...) و سطح امکانات و خدمات بهداشتی و تعداد مراکز صنعتی و کارخانه ها و میزان تولیدات کشاورزی و به طور کلی رشد واقعی اقتصادی و علمی در سطح استان که اگر نگوییم در تمام مقایسه های واقعی جزء آخرین رده های  همه ی رده بندی ها هستیم، قطعا مانند دانشگاههایمان هم چنین افتخار آفرینانه حائز عناوین برتر کشوری  نخواهیم بود !

حال باید دید چه تناسب و تقارنی بین این دو دسته واقعیت آماری استان وجود دارد؟ از تاسیس اولین دانشگاه در استان چیزی بیش از  نیم قرن میگذرد یعنی تا به امروز  دهها  نسل از فارغ التحصیلان دانشگاهی از این مراکز خارج شده اند و بودجه های سالانه ی این دانشگاهها را که ضربدر سنوات کارشان بکنیم ، رقم حاصله هوش از سر هر جنبنده ای میپراند.و حالا سوال اینست که مگر نه اینکه دانشگاه محل تولید علم است و پرورش عالم ؟ و  علم و عالم تولید شده حالا پس از این همه سال و این همه هزینه  باید جایی به کار آمده باشند  و  این به کار آمدن تاثیری عملی در بهبود شرایط موجود داشته باشد؟ و مگر نه اینکه عالم بی عمل را بزرگان ، زنبور بی عسل خوانده اند؟

 واقعیت اینست که یکی از بزرگترین معضلات تاریخ معاصر ایران(اگرنگوییم بزرگترینشان) توسعه ی کور و شتاب زده و تقلیدی و  نامتقارنیست که بسیاری از دولتمردان پس از انقلاب هم خود آگاه یا نا خود آگاه در ان دخیل بوده اند.تولد و رشد دانشگاههای نوین ایران هم بخشی از این همین فرآیند است.این که این تعداد دانشگاه و این حجم دانشجو و فارغ التحصیل و این میزان بودجه و آن همه ساخت و ساز و دار و درخت و صحن و رواق ، چه قدر کارایی علمی و بازدهی عملی داشته اند و کدام درد واقعی بومی را رفع کرده اند حرفیست که بارها زده شده و شرح و بسطش در این مجال نمی گنجد اما اینکه رشد قارچ گونه ی این مراکز چه پیوست ها و اثرات  فرهنگی در سطح استان و علی الخصوص روی جمعیت بومی داشته است ،قطعا نیاز به تامل بیشتری دارد.

طی صد ساله ی اخیر الگوی توسعه ی "مرکز – پیرامونی" در ایران ، شکاف اقتصادی و فرهنگی عمیقی بین بخش هایی از کشور که بیش از دیگران در جریان مدرنیزاسیون قرار گرفته اند و مناطقی که خارج از این جریان بوده اند ایجاد کرده است.شکافی که در سطح اقتصادی باعث توزیع نامتقارن سرمایه و کار و رشد نابرابر اقتصادی در سطح کشور شده  و  در لایه ی فرهنگی ،عدم توازنی عمیق بین بخش مدرن و در نتیجه غربی شده ی جامعه (عمدتا در کلان شهر های صنعتی)و بخش سنتی و کماکان مذهبی آن (که استان ما بی شک جزئی از ان است) ایجاد کرده است تفاوتی که نمونه هایش را در سطوح مختلف تفکر و زندگی این دو گروه میتوان دید،از سبک زندگی و میزان پایبندی مذهبی گرفته تا نوع پوشش و  الگوی کنشهای اجتماعی و حتی سلیقه ی سیاسی.

رشد مدیریت نشده و بی حساب و کتاب دانشگاهها و مراکز آموزش عالی ، بدون توجه به نیاز های واقعی و مهمتر از آن اقتضائات فرهنگی جامعه ی  بومی ،فارغ از اثرات علمی و اقتصادی و وقت و هزینه ای که به هدر رفته، باعث سرایت و گسترش این عدم توازن و نا هماهنگی فرهنگی در سطح استان ما نیز شده است. هجوم سیل اسای دانشجویان غیر بومی (بخوانید رشد یافته در فضای فرهنگ مدرن)  که هرکدام از گوشه ای از این جغرافیای فرهنگی می آیند و در نتیجه نوع خاصی از رفتار و تفکر و فرهنگ  را با خود حمل میکنند ، روی جامعه ی غالبا سنتی استان و علی الخصوص قشر جوان آن بی تاثیر نبوده است.

 باور ها و تفکرات نا اشنا و  رفتار های نامانوس و پوشش های عجیب و غریب از سوی قشری که  به واسطه ی دانشجو بودن ، در باور عامه متفکر و صاحب فضل و محترم شناخته میشود و به واسطه ی رسوب تفکرات طبقاتی و بر اساس شاخص های مدنیت مدرن ، تفکر خود را مترقی تر و رفتار و هنجار خود را محترم تر از آنچه در استان میبیند میشمرد و در نتیجه هرگز احساس نیاز به پیروی از هنجار های رایج در بین میزبانان خود نمیکند، همه ی اینها زمانی که این قشر ،لا اقل در بین جوانان تبدیل به گروه مرجع اجتماعی ( یعنی گروهی از جامعه که دیگران سعی در رسیدن و شبیه شدن به آن دارند) شود باعث ایجاد این ملغمه ی ناموزون فرهنگی در جامعه ی بومی استان میشود. وفر ایند تبدیل این قشر به گروه مرجع و همه گیر شدن هنجارهای تازه واردشان در سطح جامعه ی میزبان علاوه بر دلایل ذکر شده ، از سالها قبل و از طریق انواع رسانه های همگانی و ارتباط جمعی اغاز شده است( کافیست نگاهی بیندازید به سریال های تولیدی صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران و اماری بگیرید از طبقه ی اجتماعی و نوع رفتار و پوشش و تفکر و سبک زندگی حاکم بر فضایشان)

علاوه بر همه ی اینها،اینکه دانشگاه به خودی خود، به عنوان یک نهاد مدرن که سهم مهمی از فر ایند اموزش کشور را در دست دارد،از چه خاستگاهی بر امده و چگونه ساختاری دارد و حامل کدام نوع اندیشه و فرهنگ و مروج چه باور ها و ارزش ها و هنجارهاییست و رشد بدون توقفش در سطح استانی چون سیستان و بلوچستان ، چه اثرات و تبعات فرهنگی و اجتماعی دارد ،خود بحثی جداگانه و تاملی دقیق تر میخواهد

با این همه اما در این فرایند پرشتاب، نه تنها هیچ توقف و تاملی از سوی مسئولین امر نمیبینیم بلکه چهره های مغرور و لحن افتخار امیزشان هنگام گزارش رشد تعداد مراکز آموزش عالی و افزایش چند برابری دانشجویان جدید الورود، کور سوی امیدمان را هم برای چنین بازنگری پر اهمیتی از بین میبرد

 

 

 

پ.ن:

1و 2.خبرگزاری دانشجویان ایران

3.سیب پرس

4.سایت دانشگاه پیام نور استان سیستان و بلوچستان

5.خبرگزاری مهر

یاسین کیانی
1fanoos.ir